تأثیر یک جلسه تمرین مقاومتی و مصرف حاد مقادیر مختلف کافئین بر برخی از شاخص های کوفتگی عضلانی تأخیری در مردان والیبالیست

مقدمه: کوفتگی عضلانی تأخیری پدیده ای ناخوشایند همراه با تورم، درد، حساسیت و سفتی در عضلات اسکلتی است که حدوداً 24 الی 48 ساعت پس از فعالیت های بدنی پرفشار، برونگرا و یا غیرمعمول ایجاد می گردد. از طرفی، یکی از شیوه های مقابله با اثرات نامطلوب کوفتگی عضلانی تأخیری استفاده از مکمل های ضدالتهابی و ضداکسایشی خوراکی است. با این حال، نتایج تعدادی از مطالعات محدود و متناقض پیشنهاد می کنند که کافئین به عنوان یک مکمل تغذیه ای ضدالتهابی رایج دارای تأثیرات معکوسی روی احساس درد و کاهش علائم کوفتگی عضلانی تأخیری ناشی از انجام فعالیت های شدید و برونگرا داراست. هرچند، نتایج قطعی درباره ی تأثیر مصرف مکمل های کافئینی در تعامل با تمرینات شدید برونگرا وجود ندارد. از این رو، تحقیق حاضر به منظور تعیین تأثیر مصرف حاد مقادیر مختلف کافئین و انجام یک جلسه تمرین مقاومتی وامانده ساز بر برخی از شاخص های عملکردی، زیست شیمیایی و التهابی کوفتگی عضلانی تأخیری در مردان والیبالیست انجام شد. روش شناسی: تحقیق حاضر در قالب طرح های نیمه تجربی دو سویه کور با اندازه گیری های مکرر روی 30 مرد والیبالیست نخبه (با میانگین سنی 45/1?47/21 سال، درصد چربی 11/3?47/10% و شاخص توده‎ی بدنی 26/1?15/23 کیلوگرم بر مجذور متر) انجام شد. برای این منظور، آزمودنی ها به طور تصادفی در گروه های همگن مکمل یک (با 6 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن کافئین)، مکمل دو (با 9 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن کافئین) و دارونما (6 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن دکستروز) جایگزین شدند. همه ی آزمودنی ها پس از دریافت مکمل یا دارونما در یک قرارداد تمرین مقاومتی با وزنه شامل (هفت ایستگاه قدرتی با 80 درصد یک تکرار بیشینه تا حد واماند گی با سه نوبت در هر ایستگاه) شرکت نمودند. خونگیری در سه مرحله (قبل و 45 دقیقه بعد از مکمل سازی و 24 ساعت بعد از قرارداد ورزشی) انجام شد. شاخص های عملکردی (انعطاف پذیری عضلات پشت و پایین تنه، قدرت هم طول بیشینه ی عضلات پنجه ی دست و پایین تنه و میزان توان اوج پایین تنه)، شاخص های زیست شیمیایی (کراتین کیناز، لاکتات دهیدروژناز، آلانین آمینوترانسفراز و آسپارات آمینو ترانسفراز سرمی) و التهابی (لکوسیت های خون محیطی، عامل نکروز دهنده ی توموری آلفای سرم، پروتئین واکنشگر-c سرم، تورم دور ران و ادراک درد عضلانی) در هر سه گروه طی این سه مرحله اندازه گیری شد. شاخص های زیست شیمیایی سرمی و تعداد لکوسیتهای خون محیطی به ترتیب با استفاده از اسپکتوفتومتر و اتوآنالایزر تعیین شدند. شاخص های التهابی سرم-عامل نکروز توموری آلفا و پروتئین واکنشگر-c به ترتیب با استفاده از روش های الایزا و ایمونوتوربیدیمتریک اندازه گیری شدند. داده های حاصله به صورت میانگین و انحراف استاندارد با استفاده از آزمون های تحلیل واریانس مکرر و تعقیبی بونفرونی با کمک نرم افزار spss/pasw تحت ویندوز نسخه ی 19 در سطح معنی داری 05/0 بررسی شد. یافته های تحقیق: نتایج حاکی است که مصرف حاد مقادیر مختلف کافئین منجر به افزایش معنی دار شاخص های عملکردی در حالت پایه شد (05/0p<). هرچند، مصرف مقادیر مختلف کافئین هیچ تأثیری بر شاخص های زیست شیمیایی در حالت پایه نداشت؛ در حالی که مصرف کافئین منجر به افزایش معنی دار شاخص های التهابی در حالت پایه شد (05/0p<). از طرفی، هیچ گونه تفاوت معنی داری بین شاخص های عملکردی و زیست شیمیایی در سه گروه 24 ساعت پس از فعالیت وجود نداشت (05/0p>)؛ در حالی که پاسخ التهابی ناشی از ورزش در گروه های مصرف کننده ی مکمل کمتر از گروه شبه دارو بود (05/0p<). نتیجه گیری: نتایج حاضر حاکی است که مصرف حاد مقادیر مختلف کافئین(6 و 9 میلی گرم در وزن بدن) از پاسخ های التهابی نامطلوب ناشی از انجام تمرین مقاومتی (لکوسیتوز، عامل نکروز دهنده ی توموری آلفای سرم، پروتئین واکنشگر-c سرم، تورم دور ران و ادراک درد عضلانی) در مردان والیبالیست جلوگیری می کند.